Met de langzame acceptatie dat ‘Healing Environment’ een werkelijke bijdrage levert aan comfort en welzijn van patiënten en cliënten ligt zelfs ‘de zorg’, in dit opzicht, een paar armlengtes voor op de wereld die kantoor heet. Dus in de kantorensector is nog een hele slag te slaan en maakt het calvinisme plaats voor ‘Common Sense’. Want dat is eigenlijk waar het in Evidence Based Design om draait.Uiteraard zijn er de gedegen onderzoeken van TNO Arbeid en allerlei Duitse en Amerikaanse instituten waar we naar kunnen en moeten kijken. Door internet is toegang tot allerlei resultaten uit wetenschappelijk onderzoek bijzonder laagdrempelig geworden. En dan blijkt ook dat er veel interessante onderzoeken zijn die niet per se bedoeld zijn voor de ruimtelijke omgeving. Zo is er een onderzoek vanuit de marketing en communicatie waaruit blijkt dat rechthoekige vormen veel meer aandacht vragen dan ronde vormen. Dat is goed om te weten voor een advertentie, maar ook als je een concentratieruimte wilt ontwerpen. Ondanks al deze voor handen liggende kennis worden er vaak vrij essentiële fouten gemaakt. Een aansprekend maar schrijnend voorbeeld zijn de ANWB paddenstoelen: Op een zeker moment heeft men bedacht dat deze rood moeten worden, want dan vallen ze immers veel meer op. Dat klinkt logisch maar met maar liefst 700.000 kleurenblinde (vooral) mannen, alleen al in Nederland, had de ANWB wellicht toch een andere keuze moeten maken. Deze mensen zien rood als bruinachtig, wat in een bosrijke omgeving natuurlijk vooral een enorm goede schutkleur is. De combinatie van blauw en geel blijkt echter, voor iedereen, de meest zichtbare en contrastrijke kleurcombinatie te zijn. Iets dat de NS klaarblijkelijk wel goed heeft begrepen. Gelukkig zie ik ook veel omgevingspsychologen, als paddenstoelen uit de grond schieten. Ik hoop dat dit het gevolg is van een behoefte in de markt. Wellicht is daarmee het kantelpunt bereikt waarop niet schamper wordt gedacht over de psychologie van mensen in hun omgeving. Decennia lang was dit natuurlijk iets ‘softs’, iets onmeetbaars, iets wat je naast je neer mag leggen. Een redernering die ik in 3 zinnen kan ontzenuwen, dus waarom is dat de wetenschappers heel lang niet gelukt? Zelfs Hypocrates, de grondlegger van de moderne geneeskunde, legde al een verband tussen het lichaam, de geest en de omgeving. Rest mij niets anders dan enkele van mijn stokpaardjes voor u op een rij te zetten:
83 TOT 90% VAN DE GESPREKKEN BIJ EEN KOFFIEAUTOMAAT GAAN OVER WERK
Als werkgever moet je dit dus heel goed faciliteren. Een smoezelige pantry in een achteraf hokje is contraproductief. Wellicht kun je dit ook zeggen van het ‘kopieerhok’.
DAGLICHT EN HET DAG- EN NACHTRITME STUREN ONZE HORMOONHUISHOUDING AAN
20% van de Amerikaanse kantoorwerkers lijdt aan een ernstige vorm van slapeloosheid. Oorzaak: door de diepe kantoren en de ‘cubicles’ krijgen mensen onvoldoende het dag- en nachtritme mee en wordt men in een constante vorm van jetlag gehouden. Te weinig daglicht op je werkplek of je klaslokaal zorgt ervoor dat je slaaphormoon (melatonine) overdag al door je lichaam wordt aangemaakt. Hierdoor wordt je slaperig en prikkelbaar en ben je niet in staat je goed te concentreren op je werkzaamheden. ’s Avonds als je moet gaan slapen is je voorraad slaaphormoon al op en ben je slecht of niet in staat om in slaap te komen. Het begin van een neerwaartse spiraal. Voor mensen in de nachtdienst blijkt blauw licht een gedeeltelijke oplossing te zijn. Mensen met bijvoorbeeld Alzheimer vertonen een 10 maal snellere progressie van het ziektebeeld wanneer ze onvoldoende daglicht zien.
VOOR CARA- EN ASTMAPATIËNTEN IS ZACHTE VLOERBEDEKKING BETER DAN HARDE VLOERBEDEKKING
Zachte vloerbedekking heeft een goed vuil verbergend vermogen waardoor het stof niet in de lucht blijft zweven. Dit voordeel gaat overigens niet op voor mensen met een stofmijt allergie.
MENSEN STEKEN EEN GROOT PLEIN MEESTAL NIET DIAGONAAL OVER, MAAR NEMEN DE LANGSTE ROUTE LANGS DE BEBOUWING AAN DE RAND VAN HET PLEIN
“Lekker belangrijk!”, maar dit is een erfenis van onze voorouders die de kans liepen om op open plekken in het bos aangevallen te worden door roofdieren. Zo vinden mensen het van nature dus ook niet prettig om met hun rug naar een grote pui, deur of grote open ruimte te zitten.
NIET EEN SLECHTE STOEL OF EEN TE LAAG BEELDSCHERM VORMEN EEN GEZONDHEIDSRISICO, MAAR HET ONTBREKEN VAN CONTROLE OVER JE EIGEN OMGEVING
In een ziekenhuis heb je sowieso weinig controle over je situatie, maar welke invloed heb je eigenlijk op je fysieke werkomgeving? Praktisch niet toch?! De temperatuur is bepaald, het licht is bepaald, je collega’s ook vaak en je bent gedwongen te zitten in de geuren en geluiden die door je collega’s en het gebouw worden geproduceerd. Vaak is het niet eens mogelijk om een raam open te zetten en zelfs de zonwering wordt aangestuurd door een computer. Dit alles leidde in de jaren negentig tot wat we nu kennen als ‘The Sick Building Syndrome’. We moeten af van het idee dat het gebouw in staat is voor ons een ideale omgeving te creëren. Het tegendeel blijkt het geval. Minder installaties is goedkoper, duurzamer en voorkomt gezondheidsproblemen.
PLANTEN IN EEN BINNENRUIMTE ZORGEN VOOR REGULERING VAN DE LUCHTVOCHTIGHEID, ZUIVEREN DE LUCHT EN ZIJN DE ULTIEME AKOESTISCHE OPLOSSING.
Dan hebben we het natuurlijk niet over de half dode ficus Benjamin in de kleikorrels. Die is goed voor de slechte koffie. Wat we tegenwoordig een ‘Open Space’ kantoor noemen (dat ook voor ‘Het Nieuwe Werken’ moet doorgaan) is feitelijk hetzelfde als de kantoortuinen in de jaren 60, maar dan zonder de planten. Dat is dus zelfs een stap terug ten opzichte van 50 jaar geleden. Zowel in de ziekenhuizen als in de kantoren en scholen zijn planten gemarginaliseerd. Planten hebben echter een zeer gunstige en zelfs regulerende functie in het binnenklimaat en dit laat zich inmiddels goed onderbouwen dooronderzoek. Naast ‘onderhoudskosten’ blijkt ‘hygiëne’ vaak een argument om geen planten te willen. Tot nu toe blijkt er echter geen enkele relatie tussen planten en een ongunstige invloed op een eventueel ziektebeeld, tenzij men ze rookt of eet natuurlijk. Bloemenwater daarentegen blijkt een gevaarlijk goedje, waarvoor ziekenhuizen protocollen hebben moeten schrijven.